Distributieketting: uitleg, voordelen, nadelen en problemen

De distributieketting zorgt ervoor dat de zuiger, krukas en kleppen, inclusief de nokkenas, in harmonie met elkaar samenwerken. Het brengt de draaibeweging van de krukas over op de nokkenassen. De timing van het openen en sluiten van de cilinderkleppen is cruciaal in een typische viertaktmotor. Wanneer de distributieketting uitgerekt (of zelfs gescheurd is), kan het deze taak niet meer vervullen en in het ergste geval zelfs leiden tot motorschade.

Bij een vermoeden van een defect moet je direct actie ondernemen en de auto zo snel mogelijk naar de werkplaats brengen. Op deze pagina achtergrondinfo over de distributieketting en waar je rekening mee moet houden bij de vervanging.

Wat doet de distributieketting?

Tot de jaren 80 werden alleen distributiekettingen gebruikt om de draaibeweging van de krukas op de nokkenas over te brengen. Tegenwoordig worden vaak ruimtebesparende en goedkopere distributieriemen gemonteerd in plaats van distributiekettingen (zie de pagina distributieriem vervangen). Toch is de distributieketting geenszins verouderd: de distributieketting wordt vandaag de dag nog steeds gebruikt, vooral in bijzonder krachtige voertuigen, omdat hij hogere krachten kan overbrengen dan de kunststof riem.

De bewegingen in een verbrandingsmotor moeten op elkaar worden afgestemd. Het kan alleen werken als elke beweging goed gesynchroniseerd is. Dit geldt met name voor het verbrandingsproces zelf: wanneer de kleppen open of dicht gaan en waar de zuiger zich op dat moment bevindt, is van elementair belang voor het draaien van de motor.

De ketting coördineert deze processen en verbindt de krukas met de nokkenassen. Zo zorgt ze ervoor dat ze in de juiste verhouding tot elkaar draaien en dat ze niet in de weg zitten bij hun werk. Als er iets misgaat, kan dat grote motorschade tot gevolg hebben.

Hoe werkt een distributieketting?

De distributieketting werkt op dezelfde manier als een fietsketting: de ketting brengt kracht over van de ene as naar de andere. Het impulsmoment van de krukas wordt via de kettingschakels op de nokkenassen overgebracht. De ketting loopt op tandwielen in de gesloten motor. Van buitenaf is het niet te controleren.

Afhankelijk van de fabrikant en de motor worden eenvoudige distributiekettingen (simplexkettingen) of dubbele kettingen (duplexkettingen) gebruikt. In zeldzame gevallen worden kettingen met drie parallel geschakelde schakels gebruikt (triplexkettinge”), bijvoorbeeld in oude Ferrari-modellen.

Vuistregel: hoe meer schakels, hoe duurzamer de ketting – en hoe zwaarder het systeem.

Wat is het verschil tussen een riem en ketting?

Een distributieriem en een distributieketting doen het zelfde werk, het verschil is dat een ketting is gemaakt van harde stalen schakels en een riem is gemaakt van kunststof. Al hoewel ze hetzelfde werk doen qua functionaliteit, hebben de systemen verschillende voor- en nadelen.

Wat zijn de voor- en nadelen?

Distributiekettingen worden al meer dan 100 jaar in de motorbouw gebruikt. Ze kunnen grote krachten overbrengen en zijn daarom vooral populair bij krachtige motoren. Ze kunnen ook worden gebruikt om relatief grote afstanden te overbruggen. Als alle betrokken onderdelen correct werken, gaan distributiekettingen vele kilometers mee.

Er zijn geen vaste onderhoudsintervallen, in tegenstelling tot een distributieriem, waardoor de onderhoudskosten een stuk lager zijn.

Voordelen van een distributieketting

Zoals gezegd is het grootste voordeel dat een ketting veel langer megaat dan een riem. Een ketting is in principe ontworpen om een leven lang mee te gaan en zou in het meest optimale geval nooit vervangen hoeven te worden.

Nadelen van een ketting

Helaas is een distributieketting niet onverwoestbaar en blijkt in de praktijk dat bij veel auto’s de ketting alsnog vervangen moet worden. In zo’n geval is de reparatie vaak duurder dan bij het vervangen van een distributieriem. Dit komt vooral doordat de ketting moeilijk te bereiken is waardoor de garage meer arbeidsuren nodig heeft om de ketting te vervangen.

Daarnaast is er het nadeel dat wanneer een ketting breekt er grote schade ontstaat. We gaan er natuurlijk vanuit dat dit niet gaat gebeuren maar als een ketting onverhoopt toch breekt en los slaat dan bestaat de kans dat het hele blok verwoest is. Dit is een stuk heftiger dan wanneer een distributieriem zal breken.

Distributieriem intervallen

Op deze pagina meer informatie over distributieriem vervangen en de bijbehorende intervallen. We hebben een uitvoerige database waarin de intervallen van diverse merken en modellen. Afhankelijk van het merk en model moet de riem met enige regelmaat worden vervangen. Dus wanneer de distributieriem van jouw auto moet worden vervangen, is afhankelijk van het merk en model.

Bij de meeste merken ligt de interval tussen de 60 en 160 duizend kilometers. In de de meeste gevallen heeft de riem ook een leeftijdslimiet, 3, 5 of 10 jaar. Lees meer over het vervangen van de distributieriem op deze pagina.

Is een ketting onverwoestbaar?

Een ketting is onderhoudsarm en sterk zolang alles werkt en goed onderhouden is maar is zeker niet onverwoestbaar. Met de leeftijd worden de kettingschakels langer, wat de processen in de motor verwart. De kleppen gaan iets te laat open en dicht, de motor loopt slecht en verbruikt meer. Deze slijtage kan tot op zekere hoogte gecompenseerd worden. Als de ketting te lang wordt, moet deze worden vervangen. Als je in dat geval toch doorrijdt met de ketting kan dit tot grote problemen lijden.

Als de ketting breekt kan dit het einde van de motor betekenen wat in de meeste gevallen betekent dat je auto rijp voor de sloop is.

Fabrikanten voorkomen rek tijdens het gebruik door de distributiekettingen vóór installatie te verlengen om speling op de lange termijn te minimaliseren. Er zijn nog steeds zwakke punten: ook schuif- en klemrails kunnen verslijten. Dit kan komen door verkeerde, oude of onvoldoende motorolie, door ouderdom of door defecten in het materiaal. In alle gevallen verliest de ketting spanning. Dit is te merken bij een ratelend, klikkend, schrapend of schurend iets boven het stationair toerental. In stilstand is dit goed waarneembaar bij ongeveer 1.500 omwentelingen.

Let op: Niet elk defect aan de distributieketting is merkbaar. Veel werkplaatsen herkennen ze echter met behulp van diagnoseapparaat. Bij twijfel adviseren wij je dus om een bezoekje te brengen aan een garage.

Hoe herken je een defect aan de ketting?

Distributieriemen kunnen scheuren, distributiekettingen daarentegen kunnen na verloop van tijd langer worden (ze zijn dan “langwerpig”) en zullen dan niet meer strak zitten. Maar ook in de distributieketting is materiaalmoeheid denkbaar en in zeldzame gevallen kan de distributieketting zelfs scheuren met motorschade tot gevolg.

Daarom moet de staat van de ketting geïnspecteerd worden tijdens bijvoorbeeld een grote beurt en zeker tegen het einde van hun verwachte levensduur.

Op welke symptomen moet je letten?

Een defect in de distributieketting is niet altijd duidelijk waarneembaar maar bij de volgende symptomen moet er wel een belletje gaan rinkelen:

• ratelende geluiden van de motor (eventueel alleen bij koude start). Wanneer de ketting versleten is zal de ketting losser zitten waardoor er trillingen ontstaan. Dit vertaalt zich vervolgens in tikken of ratelen van de motor. (tip! lees hier ons blog over rattelende geluiden)
• prestatievermindering van de motor doordat de ketting versleten is waardoor de motor niet meer optimaal kan presteren.
• het controlelampje gaat branden. Dit kan verschillende dingen betekenen maar kan ook wijzen op problemen met de ketting.
• in de motorolie zijn stukjes metaal te zien. Dit kan je zien tijdens het verversen van het motorolie.

Versleten distributieketting

Doordat fabrikanten over het algemeen geen interval aangeven voor het vervangen van de ketting zal je zelf scherp moeten zijn op een versleten distributieketting. Zoals in bovenstaand overzicht is aangegeven is een versleten distributieketting te herkennen ratelende en rammelende geluiden aan de distributiezijde van de automotor. Deze geluiden kan je waarnemen bij zowel een warme als koude motor.

Als de ketting het begeeft of verspringt bij een draaiende motor kan ik grote problemen opleveren en schade veroorzaken aan de motor omdat in dat geval de zuigers de kleppen raken. Wees dus altijd scherp op het inspecteren van de ketting en ga bij twijfel over een versleten ketting naar een garage bij jou in de buurt.

Wanneer moet je een distributieketting vervangen?

Wanneer moet je een distributieketting vervangen? Hier is geen eenduidig antwoord op te geven omdat er verschillende soorten kettingen bestaan en dit dus verschilt per fabrikant en model. Distributiekettingen worden vaak geïnstalleerd als enkele of duplex kettingen en variëren sterk in duurzaamheid en slijtage.

Over het algemeen geldt dat voor enkelvoudige, simplex kettingen 100.000 km aangehouden wordt. Voor duplexkettingen is het aantal gereden kilometers een stuk hoger, elke 400.000 tot 500.000 km.

Als de distributieketting echter al is uitgerekt of zelfs gescheurd, moet deze natuurlijk eerder worden vervangen. Deze hoge kilometerstanden halen ze echter vaak niet omdat ze vaak al eerder worden vervangen bij andere klussen aan de auto. Welke vervangingsintervallen gebruikt worden, wordt bepaald door de fabrikant en is vaak terug te vinden in het onderhoudsboekje.

Bij twijfel kan je natuurlijk altijd contact opnemen met de vakgarage! Wanneer je ratelende geluiden uit de motor hoort, moet je er altijd aan denken om de distributieketting te inspecteren en indien nodig de distributieketting vervangen. De ketting moet altijd strak lopen, anders is het advies om snel een garage op te zoeken.

Wat zijn de kosten?

Voor de meeste auto’s geldt: de distributieketting hoeft niet vervangen te worden. Als een ketting toch vervangen moet worden dan kan dit al snel een dure klus worden aangezien de ketting niet bij alle motoren op een makkelijk te bereiken plek zit. In dat geval kost het dus arbeidsuren, wat uiteindelijk geld betekent. De materiaalkosten voor een distributieketting vervangen zijn niet hoog. Denk aan zo’n € 100,-. Zelfs de complete set met klemmen en rails kost voor veel modellen maar een paar € 100,-. De installatie en arbeidsuren zorgen er echter voor dat het een dure klus is.

Vervangingskosten distributieketting

Wat zijn de kosten voor een distributieketting vervangen? De kosten variëren van  ca. € 800,- tot € 1.500,- afhankelijk van het model. Dit kan soms duurder uitpakken en soms goedkoper maar houdt er rekening mee dat je al snel meer dan € 1.000,- kwijt bent voor het vervangen van de distributieketting. De kosten hangen af van het merk en model. Bij sommige auto’s is de ketting moeilijk bereikbaar en moet het hele blok uit elkaar gehaald worden om de ketting te vervangen.

Wil je precies weten wat de kosten zijn? Neem dan contact op met een garage. Denk erom dat een merkdealer vaak duurder is dan een reguliere garage bij je in de buurt.

Welke werkzaamheden worden er uitgevoerd?

Als je de auto naar de garage brengt om de distributieketting te laten vervangen dan worden de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Olie en koelwater aftappen
• Aanbouwdelen verwijderen (bijv. V-snaar)
• Draai het deksel van de distributiebehuizing los
• Ketting verwijderen en distributieketting vervangen voor een nieuwe ketting.
• Schroef het deksel er weer op, plaats de opzetstukken terug en vul met nieuwe(!) olie en koelwater. Het is het beste om tegelijkertijd het oliefilter te vervangen.

Heeft mijn auto een ketting?

Of je een distributieketting hebt kan je natuurlijk zelf bekijken onder de motorkap alhoewel voor veel leken dit nog een lastige klus is. Als het goed is kan je in het onderhoudsboekje van de auto terugvinden of jouw auto een ketting heeft. Bij twijfel kan je het natuurlijk altijd navragen bij een garage.

Over het algemeen is bekend dat distributiekettingen een traditie zijn bij BMW en Mercedes modellen. Maar ook veel Kia’s en sommige Honda’s maken veel gebruik van een ketting. VW en Audi gebruiken momenteel distributieriemen in kleine motoren, maar oudere aandrijvingen werken ook met distributiekettingen. Een kijkje in het onderhoudsboekje geeft vaak duidelijkheid: als de distributieriem niet vervangen hoeft te worden, is de auto voorzien van een distributieketting.

Olie verversen voor een langere levensduur

Wellicht overbodig om te zeggen maar voor alle motoren geldt: stipte olieverversing en hoogwaardige olie zijn voorwaarden voor een lange levensduur van de motor. Als er problemen met de distributieketting optreden, verlenen fabrikanten alleen goodwill als de service-intervallen nauwkeurig worden nageleefd.

Bekende problemen met de distributieketting kunnen tot op zekere hoogte worden verholpen door de olie eerder te verversen. Deze maatregel verhoogt weliswaar de onderhoudskosten, maar kan op lange termijn veel geld besparen.

Bekende problemen

Helaas zijn er diverse modellen die bekend staan om problemen met de distributieketting. Hieronder een korte opsomming van deze automodellen.

1.2 & 1.4 TSI motoren van Volkswagen

De TSI motoren van Volkswagen zijn prachtige motoren, omdat ze veel vermogen leveren bij een laag verbruik. Helaas hebben met name de veelgebruikte 1.2 en 1.4 motoren van een aantal jaren terug enorme problemen met de distributieketting.

Deze problemen worden meestal veroorzaakt door een slecht functionerende kettingspanner. Hierdoor rekt de ketting langzaam uit, waardoor hij los komt te zitten. Hierdoor wordt de kettingspanner nog zwaarder belast, waardoor hij het op den duur niet meer kan houden en de motor het begeeft met een luide knal.

Toyota Aygo ketting vervangen (en Peugeot 107/Citroën C1)

De auto’s van het PSA-trio Aygo, 107 en C1 (allemaal auto’s van hetzelfde concern) zijn zeer populair als stadsauto. Deze auto’s hebben een ketting voor de distributie die vrijwel nooit langer dan 80.000 km meegaat. Zorg er dus voor dat je op tijd bent met het vervangen van de ketting en dat je niet wacht totdat je een kapotte distributieketting hebt.

Bekende problemen bij Alfa 159

Ook bij de JTS motoren van Alfa Romeo komen geregeld problemen voor met de distributie. Deze staat net als bij de TSI motor vaak niet goed onder spanning, waardoor deze uitrekt en storing geeft. De distributieketting vervangen of de auto verkopen is dan vaak de enige optie.

Opel Corsa problemen

De distributieketting bij de Opel Corsa C staat er ook om bekend dat hij het sneller begeeft dan dat Opel had gepland. In theorie zou hij minstens 200.000 kilometer mee moeten gaan, maar er zijn gevallen bekend waarbij de ketting na 140.000 km sprong en het motorblok total loss sloeg. Daarom wordt in de regel de ketting bij deze auto’s na zo’n 100.000 km preventief vervangen.

BMW distributieketting

Er zijn diverse motoren van BMW die problemen kennen met de distributieketting. Het gaat hier in het bijzonder om de BMW N20B20, B48 en B38 benzinemotoren. Motoren van dit type staan er namelijk om bekend, dat er al na ca. 50.000 km problemen ontstaan met de distributieketting.

Veel gestelde vragen

Hoe lang gaat een distributieketting mee? Normaal gesproken tussen 100.000 km (simplex distributieketting) en 500.000 km (duplex distributieketting). Distributiekettingen kunnen echter na verloop van tijd langer worden (dan zijn ze “langwerpig”) en kunnen motorschade veroorzaken als ze niet op tijd worden vervangen.

Is een distributieketting onderhoudsvrij? Ja, maar tegen het einde van zijn levensduur moet u voor de zekerheid de distributieketting laten controleren. Ook moet ervoor worden gezorgd dat deze altijd goed geolied is (let op het oliepeil in de motor!).

Kan ik de distributieketting zelf vervangen? Zelf de distributieketting vervangen is alleen aan te raden voor zeer ervaren schroevendraaiers en professionals. Wie de weg niet kent, loopt het risico motorschade te veroorzaken. Ga hiermee dus alleen aan de slag als je de juiste kennis beschikt! Wil je de ketting zelf vervangen zoek dan de bijbehorende documentatie en handleidingen op zodat je goed weet waar je rekening mee moet houden. Denk er ook aan dat het zelf vervangen van de distributieketting invloed kan hebben op de garantie. Mocht er iets misgaan dan loop je de kans dat de kosten flink oplopen. Bij twijfel adviseren we dan ook om het uit te laten voeren door een garage.

Hoe herken is een uitgerekte distributieketting? Zoals eerder op deze pagina aangegeven zijn er diverse symptomen die kunnen wijzen op een uitgerekte distributieketting. Denk aan ratelende geluiden vanuit de motor, onregelmatig draaien van de motor doordat de kleppen niet meer op het juiste moment openen en sluiten, metaal in de motorolie maar natuurlijk ook zodra het motorstoringslampje op het dasboard begint te branden.

Mag er speling zitten op de ketting? Voor de ketting geldt altijd dat deze strak moet lopen. Er mag dus geen speling op de ketting aanwezig zijn. Bij speling gaat de ketting klapperen. Door de veer in de hydraulische kettingspanner blijft de ketting op spanning, ook wanneer de motor uitgeschakeld is.